Laten we eens een lekker diepzinnig Filippijns onderwerp aankaarten: utang na loob.
Door sommige mensen wel eens te kort door de bocht vertaald als wederkerigheid /reciprociteit. Of: als jij iets voor mij doet, dan verwacht ik dat jij ook iets terug doet voor mij.
Utang na loob, wat letterlijk vertaald “iemands binnenste schuld” betekent, is een typisch Filippijnse gewoonte en weegt een stukje zwaarder dan de korte vertaling van hiervoor. Niet voor niets wordt het Filippijnse woord ‘loob’, wat ‘binnen’ betekent, gebruikt om aan te duiden hoe diep te schuld zit. In een zwaarder verband getild zou ‘je ziel verkopen’ op hetzelfde neerkomen.
‘Utang’ betekent ‘schuld’.
Filippijnse mensen voelen de schuld die ze bij een ander maken als een hele zware zaak. Heb jij een Filippijnse familie geholpen door kosteloos een dak bij ze te repareren, dan kun je erop rekenen dat ze jou ook nog eens uit de brand zullen helpen. Dat moet. Zo voelen ze dat. Door deze familie te hebben geholpen met hun dak, hebben zij eigenlijk een stukje van hun ‘binnenste’ aan jou verkocht. Zelfs als er geen echt geld bij gemoeid gaat, hebben ze toch zojuist een opstaande rekening bij jou gecreëerd. Een rekening die ze graag vereffend willen hebben.
Voor wat hoort wat.
Al moeten ze iets van zichzelf weggeven wat ze zelf eigenlijk niet kunnen missen, ze zullen je ermee terug willen betalen. Deze wederdienst geldt voor hun als een plicht.
Bij het redden van iemands leven, het helpen aan een baan of het geven van leven (geboorte) ontstaan grote ‘schulden’. De schuldenaar kan zich hierdoor een leven lang verplicht voelen zich in dienst te stellen van de gunsten van de schuldeiser.
In de jaren 90′ is deze extreme vorm van wederkerigheid een heel stuk minder geworden in de Filippijnse cultuur. Maar het blijft heel normaal dat wanneer jij een ogenschijnlijke onschuldige gunst aan hen verleent er altijd wel een minstens zo gelijkwaardige gunst of gift aan je wordt teruggegeven.
