Beste Ben,

Op een taalkundige inzending van jouw kant moet ik wel gehoor geven vind ik. Zij het dat ik reageer via de e-mail en je dat wellicht niet kunt aanhoren. Hierbij lees je mijn reactie:

Deze grappige uitspraak is helaas geen contaminatie. Ik moet je teleurstellen. Een contaminatie betreft namelijk in alle gevallen een ongelukkige versmelting van twee betekenisverwanten. Korter of langer hoef ik de uitleg niet te maken. Om daarom jouw inzending te beantwoorden als “Sorry Ben, dit is geen contaminatie. Volgende keer beter” zou ik wat erg bot vinden en doet een taalgevoelig man als jij geen recht aan. Driftig ben ik daarom bezig geraakt een pleonasme te ontdekken in deze uitspraak. Maar nee, ook dat zat er niet in. Ik heb mezelf zelfs op de vingers moeten tikken voor deze taalonzedige gedachte. Een pleonasme is een uitspraak waarbij het ene woord overvloedig in betekenis volgt op het voorgaande woord. Bijvoorbeeld: “de rond cirkel”, “witte sneeuw”, “een dood lijk” en “de luie ambtenaar” …
Oh pardon, die luie ambtenaar hoort daar natuurlijk niet thuis.

“Spreekwoordelijke gezegdes” is dus geen contaminatie en ook geen pleonasme. Beide categorieën impliceren namelijk een gelijke betekenis. En dat is nou net wat deze twee woorden in deze uitspraak juist missen:

• Een spreekwoord is een korte, krachtige uitspraak die een waarheid of wijsheid bevat. In tegenstelling tot een gezegde, dat naar het onderwerp wordt vervoegd, wordt in een spreekwoord steeds dezelfde tekst gebruikt. Vaak bestaat een spreekwoord uit twee delen, waarbij het eerste deel een oorzaak of voorwaarde beschrijft en het tweede deel een gevolg of conclusie. Spreekwoorden behoren tot de volkstaal. Om die reden zijn veel Nederlandse spreekwoorden ontleend aan de scheepvaart. Volkstaal is dynamisch, om die reden kunnen oude spreekwoorden gemakkelijk verdwijnen en nieuwe ontstaan.

Bedenk bij het aanhoren van een spreekwoord altijd: “Al is een spreekwoord nog zo raar, als het rijmt dan is het waar.”

• Een gezegde is net als een spreekwoord een vaste uitdrukking. In tegenstelling tot een spreekwoord is een gezegde een deel van een zin en wordt deze in een lopende en veranderbare zin verwerkt.

bron: Wikipedia

Vergeef mij mijn vrijpostige onbeschaamdheid tot deze uitleg te zijn gekomen. Ik heb je er niet de les mee willen lezen. Als contaminatie had je weliswaar de plank mis, maar naar mijn persoonlijke mening is “spreekwoordelijke gezegdes” …

… een buitengewoon magnifieke uitspraak!

Met vriendelijke groet,
Gsorsnoi

—————————————————————————————–

Van: Ben [http://www.irritaal.nl]
Verzonden: maandag 13 oktober 2008 9:34
Aan: Gsorsnoi
Onderwerp: Grappige uitspraak

Dag Gsorsnoi,

Zojuist hoorde ik een collega van mij zeggen: spreekwoordelijke gezegdes.
Ik dacht dat is iets voor een contaminatieliefhebber, dus wellicht vind je het leuk genoeg voor een post op Tycoon Newspaper.

Groet,
Ben

This entry was posted on Monday, October 13th, 2008 at 12:35 and is filed under Gevleugelde Uitspraken, Nederlands. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.